Het is belangrijk dat we onze oefeningen goed inrichten. We beginnen met stil te staan bij hoe zeldzaam en kostbaar ons mensenleven is. Vervolgens staan we stil bij onze tijdelijkheid en onze onvermijdelijke dood. We overwegen de wetten van karma - oorzaak en gevolg - en hoe pijn het gevolg is van onze ondeugdzame handelingen, terwijl geluk voortkomt uit deugdzaamheid. Tot slot overwegen we het lijden waarvan ons leven binnen de cyclus van leven en dood doordrongen is. Deze inleidende gedachten stellen ons in staat mededogen te ontwikkelen voor het oneindig aantal voelende wezens die net als wij binnen samsara lijden. Mededogen - het verlangen om hen van lijden te bevrijden - zal ertoe leiden dat we de noodzaak inzien ons vermogen om hen te helpen te ontwikkelen en zal dienen als het zaad van bodhicitta.

Of we al dan niet in staat zijn bodhicitta op te wekken, wordt bepaald door de kracht van ons mededogen. Voor het ontwikkelen van mededogen is ons gevoel van intimiteit met anderen en ons inzicht in de aard van het lijden waarvan we hen willen bevrijden van wezenlijk belang. Hoe duidelijker we het lot van anderen zien, des te meer zal ons hart naar hen uitgaan. 

Aanvankelijk is het gemakkelijker onze eigen, onbevredigde staat van zijn te herkennen. We moeten die benoemen en onderkennen tot het punt van walging. Dat zal ertoe leiden dat we afkeer voelen voor onze verstorende, geestelijke houdingen en gewoonten, de omstandigheden die tot onze situatie hebben geleid. We dienen stil te staan bij de destructieve aard van deze verstoringen, daar zij de oorsprong van onze ellende zijn. Daarvoor is het nodig dat we de werking van karma begrijpen.

Karma, zoals we eerder hebben besproken, verwijst naar de dynamiek waarin bepaalde handelingen aanleiding geven tot bepaalde gevolgen. Dat moet worden herkend, begrepen en in meditatie overdacht opdat we onderkennen dat onze eigen handelingen - met name onze geestelijke handelingen - verantwoordelijk zijn voor de problemen in ons leven.

We moeten ook een besef van urgentie in onze beoefening brengen door de dood en tijdelijkheid te overwegen. Louter onderkennen dat we uiteindelijk doodgaan is niet genoeg. We moeten het gevaar onderkennen dat we kunnen doodgaan zonder dat we de gelegenheid hebben aangegrepen die ons menselijk bestaan ons biedt. 

Om echt waardering op te wekken voor deze menselijke geboorte, mediteert iemand die de geest traint op de andere levensvormen in dit bestaan. Het boeddhisme stelt dat er drie lagere werelden zijn waarin je geboren kunt worden als gevolg van egoïstisch gemotiveerde handelingen die worden begaan ten koste van anderen. Sterk negatief gedrag is de oorzaak van intens lijden dat we ervaren in een hete of koude hel, terwijl minder sterk negatief gedrag leidt tot de pijn van honger zoals preta's - hongerige geesten - ervaren, die niet in staat zijn hun honger te bevredigen. Milde negativiteit brengt ons naar een leven als dier, wiens onwetendheid zijn spirituele ontwikkeling verhindert en wiens lage manieren van doen er de oorzaak van zijn dat het nog meer lijdt. Afgezien van de menselijke wereld - een uitzonderlijk geluk dat we daar deel van mogen uitmaken - zijn er de werelden van de goden en halfgoden waarin je wordt geboren als gevolg van neutrale of deugdzame handelingen.

Dit is een vereenvoudigde beschrijving van onze boeddhistische visie op de verschillende bestaanswerelden. Het is aan ieder van ons om de werking van karma te onderzoeken en er stil bij te staan, opdat we geïnspireerd raken ons te gedragen op een manier die leidt tot geluk voor onszelf en de mensen om ons heen.

Wanneer we het intense lijden hebben overwogen dat in de lagere werelden wordt ervaren en dankbaarheid hebben ontwikkeld voor onze menselijke conditie, onderkennen we dat de dood ons zeer waarschijnlijk zal verhinderen ons levenswerk te voltooien. De angst om geen gebruik te maken van deze menselijke kans, zal ertoe leiden dat we stilstaan bij hoe onze door egoïsme ingegeven handelingen de oorzaak zijn van ons lijden en hoe ons deugdzame gedrag leidt tot geluk.

De overdenking zal inzicht voortbrengen in hoe onze verstoringen ons binden aan een blijvende staat van ellende binnen het cyclische bestaan, wat