De vier aspecten van liefde
Volgens het boeddhisme bestaat liefde uit vier elementen. Het eerste is maitri. Dit kan worden vertaald met liefhebbende vriendelijkheid of welwillendheid.
Liefhebbende vriendelijkheid is niet alleen de wens om iemand gelukkig te maken of om een geliefde persoon vreugde te brengen; het is de kunst iemand van wie je houdt vreugde en geluk te brengen, want zelfs als je denkt dat je van deze persoon houdt, kan jouw liefde hem of haar toch doen lijden.
Het vraagt oefening om op de juiste manier lief te hebben; om geluk en vreugde te kunnen brengen moet je diepgaand kijken beoefenen, gericht op de persoon die je liefhebt. Want als je die persoon niet begrijpt, kun je niet op de juiste manier liefhebben. Begrip is de kern van liefde. Als je niet kunt begrijpen, kun je niet liefhebben. Dat is de boodschap van de Boeddha. Als bijvoorbeeld een echtgenoot de diepste zorgen of de diepste verlangens van zijn vrouw niet begrijpt, als hij haar lijden niet begrijpt, kan hij haar niet op de juiste manier liefhebben. Zonder begrip is liefde onmogelijk.
Wat moeten we doen om een persoon te begrijpen? We moeten de tijd nemen. We moeten aanwezig zijn, alert zijn; we moeten observeren, we moeten diep kijken. En de vrucht van dit diepgaande vorsen heet begrip. Liefde is ware liefde als het wordt opgebouwd uit begrip.
Het tweede element van ware liefde is mededogen, karuna. Dit is niet alleen de wens iemands pijn te verlichten, maar het ook te kunnen. Je moet leren diepgaand te kijken om een goed inzicht te verkrijgen in de aard van het lijden van deze persoon, zodat je hem of haar kunt helpen veranderen. Kennis en inzicht zijn altijd de grondslag van de oefening. De oefening van inzicht is de meditatieoefening. Mediteren betekent diep kijken naar de kern van de dingen.
Het derde element van ware liefde is vreugde, mudita. Als liefde geen vreugde bevat, is er geen ware liefde. Als je de hele tijd lijdt, als je de hele tijd huilt, en als je de persoon die je liefhebt aan het huilen maakt, is dit geen ware liefde - het is zelfs het tegenovergestelde ervan. Als er geen vreugde in je liefde is, kun je er zeker van zijn dat het geen ware liefde is.
Het vierde element is upeksha, gelijkmoedigheid of vrijheid. In ware liefde ontvang je vrijheid. Wanneer je liefhebt, geef je de persoon die je liefhebt vrijheid. Als het tegenovergestelde het geval is, is het geen ware liefde. Je moet op zo'n manier liefhebben dat de persoon van wie je houdt zich vrij voelt, niet alleen vanbuiten maar ook vanbinnen. "Liefste, heb je genoeg ruimte in je hart en om je heen?" Dit is een verstandige vraag om te testen of je liefde echt is.